سازه پارچه ای کششی چیست؟

سازه های پارچه ای پوشش ها و یا تعریف کننده فضای محصوری هستند که در آن ها پارچه از قبل شکل داده شده و پیش کشیده می شود تا فرمی را ایجاد کند که تحت تأثیر انواع بارها در محیط، پایدار باشد. با اینحال در چنین تعریف محدودی، ویژگی همیشگی آنها یعنی جاذبه شان از قلم می افتد؛ سازه های پارچه ای کششی، با جرأت، ارائه کننده اشکالی منحنی در جهانی از زوایای قائم هستند؛ آن ها در محیط معمارانه ای که مملو از بکارگیری ماهرانه لایه ها و نازک کاری ها برای مخفی کردن رفتار یک ساختمان است، ساختاری هستند که جسورانه رفتار و حتی اتصالات خود را در معرض نمایش قرار می دهند.

به دلیل آنکه فرم نهایی سازه های پارچه ای تا حد زبادی از ملاحظات سازه ای نتیجه می شود و بر خلاف اغلب فرم های متداول ساختمانی، به شکل بسیار تاثیر گذاری جریان نیرو در سازه را به نمایش می گذارد و از لحاظ زیبایی شناسی حس آشنایی و هماهنگی با طبیعت را القا می کند و باعث محو شدن مرزبندی مشخص بین نقش های مهندس سازه و معمار می شود. اثر این ویژگی در فرایند طراحی و ساخت یسیار مشهود است.

قدمت سازه های پارچه ای به هزاران سال پیش برمی گردد، نزدیک به چند دهه است که سیستم سازه های کششی یا غشایی بدلیل ویژگی های منحصر بفرد خود در صنعت ساختمان مورد توجه قرار گرفته است. این سازه ها می توانند به عنوان پوششی برای بناها، استخرها، زمینهای بازی، باغها، پیاده روها، تراسها، پارکینگ ها و ... و با نورپردازی خلاقانه به عنوان یک فضای شهری مطلوب و شاخص جلوه کنند. مصالح مورد استفاده در این نوع سازه ها (عموما پارچه ای) چه از نظر زیبایی شناسی و چه از نظر عملکرد با کلیه مصالح متعارف و متداول در صنعت ساختمان متفاوت می باشند. و می توانند به عنوان سازه های دائم، موقت یا با قابلیت جابجایی استفاده شوند. این سازه ها نه تنها سبک، بلکه زیبا، نیمه شفاف و همچنین دارای طول عمر زیاد و غالبا نیز اقتصادی می باشند. 

ﺳﺎزه ﻫﺎي ﭘﺎرﭼﻪ اي در ﺷﮑﻞ واﻧﺪازه ﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻨﻮع ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ اﯾﻦ ﺳﺎزه ﻫﺎ ﻗﺎدرﻧﺪ دﻫﺎنه هایی ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﺑﯿﻦ ﯾﮏ راﻫﺮو ﮐﻮﭼﮏ ﺗﺎ عرض ﯾﮏ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻣﺘﻮﺳﻂ را ﭘﻮﺷﺶ دﻫﻨﺪ

ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺎ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﺸﺮﻓﺘه و پیشرفت دانش و گسترش سازه های پارچه ای ﻃﯽ 50 ﺳﺎل اﺧﯿﺮ  در ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﻘﻒ ﻫﺎي ﻫﻨﺪﺳﯽ ﻣﻨﻈﻢ اﯾﻦ اﻣﮑﺎن وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻓﻀﺎي روﺑﺎز و ﺑﻼ اﺳﺘﻔﺎد ﺤﯿﻂ ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده وﺷﯿﮏ ﮔﺮدد ﭼﺮاﮐﻪ ﻣﻮاد ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺟﺪﯾﺪي ﻫﺮ روز ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻋﺮﺿﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ذﻫﻦ ﺧﻼق ﻃﺮاﺣﺎن وﻣﻌﻤﺎران اجازه ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﯾﺪه ﭘﺮدازي را ﻣﯽ دﻫﺪ اﯾﻦ ﻧﻮع ﺳﺎزه ﻫﺎ ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ دارﻧﺪ. اﺳﺘﺎدﯾﻮم ﻫﺎ ، ﺳﮑﻮﻫﺎ ، ﻣﺮاﮐﺰ ﺧﺮﯾﺪ ، ﭘﯿﺎده روﻫﺎ ،ﺳﻘﻒ ﭘﺎرﮐﯿﻨﮓ ﻫﺎ ﻫﻤﮕﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻏﺸﺎﻫﺎي ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ وﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﭘﺎرﭼﻪ اي ﺑﺎ زﯾﺮﺳﺎﺧﺘﻬﺎﯾﯽ ﺳﺒﮏ ، آزادي ﻋﻤﻞ ﻓﺮاوان ،اﻃﻤﯿﻨﺎ ﺑﺨﺸﯽ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل و ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ در ﺗﻤﺎم دﻧﯿﺎ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه ﺗﺮﯾﻦ و ﺟﺎه ﻃﻠﺒﺎﻧ ﺗﺮﯾﻦ ﭘﺮوژه ﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از وﯾﮋﮔﯽ ﺳﺒﮑﯽ واﻧﺤﻨﺎ ﭘﺬﯾﺮي اﯾﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻗﺎﺑﻞ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ اﻣﺮوزه ﻣﯿﺘﻮان ادﻋﺎ ﻧﻤود ﮐﻪ در ﻃﻮل ﺑﯿﺶ از ده ﺳﺎل ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﺟﺪﯾﺪ اﯾﻦ ﺳﺎزه ﻫﺎ اﺳﺘﺤﮑﺎم ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﻃﻮل ﻋﻤﺮ باﻻﺗﺮي را اراﺋ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ اﯾﻦ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎ ﻓﺮﺻﺖ ﮐﺎﻓﯽ در ﺟﻬﺖ ﺧﻠﻖ ﯾﮏ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ واﻗﻌﯽ را ﻋﺮﺿﻪ ﻣﯿﮑﻨﺪ.در اواﺧﺮ ﻗﺮن 20ﻃﺮاﺣﯽ ﻫﺎي ﻣﻌﻤﺎر آﻟﻤﺎﻧﯽ (ﻓﺮاي اﺗﻮ) ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﺎ اﻧﺪﮐﯽ ﺧﻼﻗﯿﺖ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻤﯿﻖ پارچه و مهندسی ﺳﺎزه ﻣﯽ ﺗﻮان ﺳﺎزه ﻫﺎي زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺳﺎﺧﺖ از آن زﻣﺎن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ داﻧﺶ ﺳﺎزه ﻫﺎي ﭘﺎرﭼﻪ اي ﺑﮕﻮﻧﻪ اي دیگر مطرح شد.

قدمت سازه های پارچه ای

قدمت سازه های پارچه ای که به آن (سازه چادری) با (سازه غشایی) هم گفته می شود، به دوران اولیه حیاط بشر و زندگی در چادر ها باز می گردد؛ زمانی که انسان برای محافظت در برابرباد، یارانو آفتاب به دنبال راه حلی می گشت و پناهگاهی از پارچه برای خود ساخت. ازآن پس تا کنون با وجود پیشرفت فن آوری و دانش معماری، استفاده از سازه های پارچه ای نه تنها اهمیت خود را از دست نداده، بلکه همراه شدن دو ویژگی زیبایی و لطافت در کنار کاربری این نوع از سازه ها موجب رونق روزافزون استفاده از آن ها شده است.

اولین سازه غشایی مدرن در واپسین سال های قرن نوزدهم ساخته شد و دستیابی به روش های مختلف محاسباتی در قرن بیستم، باعث شد اصول ساخت و طراحی این سازه ها در کنار پیشرفت تکنولوژی ساخت پارچه و اتصالات ارتقا پیدا کند.

ایران نیز پیشینه ای بسیار غنی در زمینه سازه های پارچه ای دارد و آثار آن هنوز در میان عشایر و کوچ نشینان دیده می شود.